Τι είναι το διάστρεμμα της ποδοκνημικής και πώς δημιουργείται;
Η λέξη «διάστρεμμα» είναι αρχαία ελληνική, προερχόμενη από το ρήμα «διαστρέφω» (διά + στρέφω = διαστρεβλώνω, παραμορφώνω). Συγκεκριμένα διάστρεμμα είναι η βίαιη διάταση ή ρήξη μαλακών μορίων, συνδέσμων, θυλάκου και σπάνια μυών που συγκρατούν μια άρθρωση. Τ α διαστρέμματα των κάτω άκρων και συγκεκριμένα της ποδοκνημικής είναι τα πιο συχνά. Στην περιοχή της ποδοκνημικής τα διαστρέμματα συμβαίνουν κυρίως στον αστράγαλο με πιο συχνό το διάστρεμμα στην έξω επιφάνεια του αστραγάλου επηρεάζοτας συνήθως τους περονιαίους μύες.
Ταξινόμηση διαστρεμμάτων
- Πρώτου βαθμού όπου υπάρχει απλή διάταση του συνδεσμού όχι ρήξη
- Δευτέρου βαθμού όπου έχουμε μερική ρήξη των ινών του συνδέσμου, περίπου το 50% των συνδεσμικών ινών
- Τρίτου Βαθμού όπου υπάρχει πλήρης ρήξη του συνδέσμου που μπορεί να προκαλέσει πλήρη αστάθεια της άρθρωσης
Κλινική εικόνα
- Διόγκωση και οίδημα της άρθρωσης
- Εκχύμωση
- Τοπικός πόνος
- Περιορισμός κινητικότητας, χωλότητα, δυσκαμψία
Η διάγνωση πρέπει να γίνεται με ακτινολογικό έλεγχο και μαγνητική τομογραφία (MRI), Τα διαστρέμματα της ποδοκνημικής αποτελούν το πιο συχνό τραυματισμό και μάλιστα υπολογίζεται ότι το 50% των ασθενών που θα υποστούν το διάστρεμμα θα το υποστεί πολλές φορές και μάλιστα και στα δυο πόδια. Συνήθως τα διαστρέμματα της ποδοκνημικής εμφανίζονται μετά από απώλεια ισορροπίας στο περπάτημα ή στο τρέξιμο σε ανώμαλο έδαφος. Ακόμα, μπορεί να προκληθού μετά από τραυματισμό σε αθλήματα όπως το τένις, το μπάσκετ, το ποδόσφαιρό όπου απαιτείται συνεχής, συχνή αλλά και απότομη αλλαγή της κατεύθυνσης του σώματος. Επίσης βασική αιτία για το διάστρεμμα είναι και η απώλεια ισορροπίας όταν στηριζόμαστε πάνω στην ποδοκνημική άρθρωση.
Αντιμετώπιση διαστρεμμάτων ποδοκνημικής
Η αντιμετώπιση των διαστρεμμάτων ανάλογα τον βαθμό τους πρέπει να αντιμετωπίζεται με τη βοήθεια του φυσικοθεραπευτή. Στόχοι σε κάθε είδος διαστρέμματος είναι η απορρόφηση του οιδήματος, η ανακούφιση από τον πόνο και η διατήρηση της μυϊκής ισχύος.
Στα πρώτου βαθμού διαστρέμματα εφαρμόζεται ελαστική, πιεστική επίδεση, ανάρροπη θέση, κρυοθεραπεία, ελαστική ταινία kinesio tape και η κινησιοθεραπεία εφαρμόζεται άμεσα για 2 εβδομάδες. Ο ασθενής λοιπόν ακολουθεί συντηρητική θεραπεία διατηρώντας το άκρο σε ανάρροπη θέση για 48 ώρες και τοποθετεί πάγο 4 με 5 φορές την ημέρα όχι πανω από 10 λεπτά. Ο ασθενείς πρέπει από την αρχή να εκτελεί τις κινήσεις της ποδοκνημικής ενεργητικά (Πελματιαία, ραχιαία κάμψη) για να απορροφηθεί το οίδημα πιο εύκολα και να βελτιωθεί η αιματική ροή. Τις επόμενες μέρες και ανάλογα τα επίπεδα του πόνου η φυσικοθεραπεία συνεχίζεται με ενεργητικές ασκήσεις, ασκήσεις ισορροπίας, ιδιοδεκτικότητας και ασκήσεις αντίστασης με τη χρήση βάρους ή λάστιχου. Πολύ σημαντική στην σωστή αποκατάσταση όλων των διαστρεμμάτων της ποδοκνημικής είναι η σωστή εκμάθηση της βάδισης και η χρήση, αν χρειάζεται, ειδικών πελμάτων ανάλογα των ασθενή. Η σωστή βάδιση είναι σημαντική όχι μόνο για την πλήρη αποκατάσταση των διαστρεμμάτων αλλά και για την πρόληψη συνοδών παθήσεων όπως μυοσκελετικοί πόνο στη μέση το γόνατο και το ισχίο απο λάθος στάση του σώματος. Σε δεύτερο βαθμό διαστρέμματα η άρθρωση συνήθως ακινητοποιείται σε κνημο-ποδικό γύψο για 2 εβδομάδες, η βάδιση γίνεται με βακτηρίες και μερική φόρτιση. και μετά ξεκινά η κινησιοθεραπεία. Τις επόμενες 4 εβδομάδες γίνεται στην ποδοκνημική ελαστική πιεστική επίδεση. Ακολουθούμε τα ίδια βήματα όπως και στου πρώτου βαθμού διαστρέμματα για την απορρόφηση του οιδήματος (παγοθεραπεία, ανάρροπη θέση, επίδεσμος στα επόμενα στάδια) και στην κινησιοθεραπεία. Μετά το πέρας των 6 εβδομάδων ο ασθενής υποβάλλεται σε πρόγραμμα κινητοποίησης και την 8η εβδομάδα ξεκινάει η ενδυνάμωση. Προσοχή πρέπει να δίνεται στον πόνο και το οίδημα κατα τη διάρκεια των ασκήσεων. Στα διαστρέμματα τρίτου βαθμού χρειάζεται χειρουργική παρέμβαση και ακολουθεί πάλι ακινητοποίηση με χρόνο ανάλογα τη βαρύτητα του διαστρέμματος, κινητοποίηση και ενδυνάμωση με τη βοήθεια του φυσικοθεραπευτή. Η χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει την αρθροσκόπηση της ποδοκνημικής για τον έλεγχο τυχών ενδοαρθρικών κακώσεων και την αντιμετώπιση τους. Ακολουθεί συραφή και ανακατασκευή των συνδέσμων που έχουν την ρήξη. Η χειρουργική αποκατάσταση ακολουθείται απαραίτητα από εξειδικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης.
Στάδια θεραπείας
- Protection (προστασία): Παύση κάθε δραστηριότητας και αποφυγή φόρτισης.
- Rest (ανάπαυση): Αποφόρτιση.
- Ice (παγοθεραπεία): Ειδικά στην περίπτωση πρηξίματος, παγοθεραπεία για 15-290 λεπτά.
- Compression (επίδεση): Μπορεί να μειώσει το πρήξιμο και τα αιματώματα και να περιορίσει την κινητικότητα της άρθρωσης.
- Elevation (ανάρροπη θέση του άκρου ποδός): Βοηθά στον περιορισμό του πρηξίματος και των αιματωμάτων.
Προδιαθεσικοί παράγοντες για τα διαστρέμματα:
- Αυξημένο σωματικό βάρος
- Κακή επιλογή υποδημάτων
- Απουσία άσκησης
- Κακός αγωνιστικός χώρος
- Έλλειψη ή λανθασμένη προθέρμανση πρίν από τον αγώνα ή την άθληση
- Κακή ισορροπία και συντονισμός του ποδιού λόγω προηγούμενου τραυματισμού ή προδιαθεσικού παράγοντα όπως χρόνια οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα
- Απουσία επαρκής άσκησης
Πρόληψη των διαστρεμμάτων ποιες είναι οι χρυσές συμβουλές για να τα αποφύγετε
- Σωστό και επαρκή ζέσταμα πριν την άθληση ή τους αγώνες
- Χρήση ειδικών επιδέσμων και kinesio tape σε αγώνες αλλά και άθληση αν υπάρχει ιστορικό χρόνιου διαστρέμματος
- Σωστή ενδυνάμωση όλων το μυϊκών αλυσίδων για καλή ισορροπία και σταθερότητα στην ποδοκνημική
- Σωστά υποδήματα για καλή σταθερότητα και της ποδοκνημικής αλλά και της πυελικής ζώνης για σωστή βάδιση
- Βελτίωση της τεχνικής για τους επαγγελματίες, αλλά και για τους ερασιτέχνες αθλητές
